Heimwee naar Zuid-Afrika

EK ZAL STAAN

Ek was lank in die woestyn
Sonder water, sonder wyn
Met 'n honderdduisend duiwels aan my sy
En almal het gesêSy't uiteindelik gaan lê
Vir haar is alles nou verby

Maar ek het stadig teruggeloop
Krom gebuk en afgestroop
My spore lê soos woorde in die sand
En soos Jona ingesluk
Uitgespoeg en reggeruk
Word ek wakker in 'n helder nuwe land

Word ek wakker in 'n helder nuwe land
Jy kan my breek
Jy kan my slaan
Jy kan my sê dat ek moet gaan
Vat my hoop, vat my bloed
Vat my laaste druppel moed
Ek sal staan

Bring die wind
Bring donderweer
Bring die heelal om my neer
Ek sal staan

Ek sal staan,
jy kan maar lag
Ek sal staan, stuur maar die nag
Maar ek sal staan

(Amanda Strijdom)

Deze week was het precies een jaar geleden, dat ik mijn werk en mijn woning voor een half jaar gedag zie om aan een nieuw avontuur te beginnen: zes maanden Zuid-Afrika. Een bijzonder avontuur, waar ik nog steeds met veel weemoed aan terugdenk. Hoewel ik inmiddels al weer een half jaar terug ben (en inmiddels helemaal weer in het Westerse leven ben verankerd, met werk voor de radio en sinds kort toneelaspiraties...), voel ik dat de periode in Zuid-Afrika een belangrijk plekje bij me heeft ingenomen. Dat is niet altijd in woorden te zeggen, maar het komt boven drijven als ik kijk naar de serie van Adriaan van Dis, als ik een optreden bezoek van de Zuidafrikaanse zangeres Amanda Strijdom of een interview die voor het Theater van het Sentiment voorbereidde met de bewaker van de Nelson Mandela en met mijn huisgenoot...

Toeval of niet, juist nu het deze week een jaar geleden is dat ik naar het Zuiden vertrok komen bovengenoemde 'ontmoetingen' op mijn pad. Vooral het avondje met Amanda was speciaal, omdat ik dit mocht delen met Connie. (met wie ik in Zuid-Afrika samenwerkte en die na een jarenlang verblijf in ZA weer terug is in Nederland) Samen lieten we de Zuidafrikaanse klanken en met weemoed gevulde woorden van Amanda Strijdom in onze lijven binnenstromen. Vooral de afwisseling in het programma van Amanda Strijdom is groot: zo zingt ze net zo gemakkelijk en ontroerend "Ne me quitte pas" van Brel in verschillende talen, om daarna weer uit te pakken met een rock-nummer of politiek strijdlied. Voor mij persoonlijk was het lied 'Halala Afrika' van Johannes Kerkorrel ontroerend, omdat het mij weer helemaal terugvoer naar 'die plaas'. Tegelijkertijd verwoordt het lied ook wat de blanke overheersing in het land Zuid-Afrika heeft losgemaakt. Kerkorrel heeft veel Zuid-Afrikanen geraakt, ook Amanda...Wat wel bleek uit de ode die ze aan Kerkorrel - die zelfmoord pleegde - bracht in haar programma. Aan het eind van het lied dansten de tranen over Amanda's gezicht....

Mooier dan onderstaand gedicht van een Hoogeveense dichteres kan ik niet verwoorden wat Amanda losmaakt:

Voor Amanda Strijdom”

Gedicht uit het Noorden

Het komt goudbruin uit haar mond
Het leven
Ze proeft het met haar buik
Ademt alle tinten in
Mengt het met de regenbuien
Die ruisen in haar hart
En wat er door haar voeten
Uit de aarde naar boven rijst

Mensendingen bijvoorbeeld
Slippers
Slagbomen
Honger naar fluweel van
Liefhebbende handen
Weersverwachting
Woede
Muren vol melancholie

Zo verzamelt ze haar zinnen
Schrijft ze in het zand
Op wiegende gordijnen
Op kleden in de kroeg
Gedrenkt in rode wijn

Adem uit het zuiden
Woorden in de wind
Die binnenwaaien in mijn oren
Open scheuren
Wakker schreeuwen
Pijn verzachten
Zij zingt de lucht goudbruin
Zij zingt het leven vrij…

(Lilian Hoogendoorn)

Tot zover, deze weemoedige blog over het Zuidafrikaanse deel in mij! Aan een boekje over mijn verblijf wordt momenteel hard gewerkt. De bedoeling is dat het rond mijn 30e verjaardag verschijnt. Wellicht wordt die net als vorig jaar weer opgeluisterd met tompoezen; in ieder geval vier ik het dit jaar in Nederland!